Oorlogsfotografie van moedige vrouwen

7 oktober 2023

Uit de vele fototentoonstellingen die momenteel te zien zijn, kies ik het fotomuseum in Den Haag. Daar zijn drie tentoonstellingen waar ik benieuwd naar ben.
De eerste tentoonstelling ‘Vrouwen aan het front’ toont oorlogsfotografie van vrouwelijke fotografen. Een goed initiatief om deze moedige vrouwen een podium te geven.

In de schaduw van haar man.

Bij de eerste fotograaf, Gerda Taro (DE 1910-1937), zien we al hoe zij in de vergetelheid is geraakt. We kennen allemaal de beroemde foto van Robert Capa. En wat blijkt? Zijn partner Gerda Taro is ook oorlogsfotograaf. Sterker nog, zij was al lid van een foto agentschap en hielp hem zo aan meer bekendheid. In juli 1937 raakte zij dodelijk gewond en wordt ze snel vergeten. Gelukkig wordt er nu aan gewerkt om haar foto’s te onderscheiden van Robert Capa.
Gerda Taro fotografeerde vooral het leed van de burgers. Maar zij schuwde ook niet om close ups te maken van dodelijke slachtoffers.

Duitsland direct na de 2e wereldoorlog.

Ook Lee Miller (VS 1907-1977) maakte schokkende foto’s van de pas bevrijde concentratie kampen en Duitse functionarissen die zelfmoord pleegden. Zij reisde mee met de geallieerde troepen en was zo één van de eerste fotografen in Duitsland. Haar beroemde foto in het bad van Adolf Hitler was niet te zien op deze tentoonstelling. Maar de foto van Regina Lisso maakt op mij misschien nog wel meer indruk. Deze mooie jonge vrouw lijkt vredig te slapen maar ze heeft wel zelfmoord gepleegd om geen verantwoording af te leggen voor haar daden.
Lee Miller heeft haar oorlogsfotografie en traumatische ervaringen altijd verzwegen. Zelfs haar zoon vond pas na haar dood de negatieven en correspondentie.

Ik hoop met deze paar foto’s en verhalen dat je onder indruk bent en gaat kijken naar de tentoonstelling. Want ook de foto’s van Catherine Leroy, Christine Spengler, Francoise Demulder, Susan Meiselas, Carolyn Cole en Anja Niedringhaus zijn beslist een bezoek aan Den Haag waard.

Verder zijn er nog twee tontoonstellingen te zien. ‘Het leven langs de lange muur’ is een roadtrip van 25.000 kilometer van de Chinese fotograaf Xiaoxiao Xu (1984). Een verkenning van een land waar zij oorspronkelijk vandaan komt. Prachtige foto’s. Allemaal met een lichtgrijze lucht waardoor ze een enorme rust en eenvoud uitstralen.

De laatste tentoonstelling: ‘Over fotografie gesproken’ is van Simon Ophof (NL 1947-2022). Hij verzamelde een groot deel van zijn leven fotografie. Vlak voor zijn overlijden, schonk hij zijn fotografiecollectie aan het Fotomuseum in Den Haag. Een afwisselende tentoonstelling vanaf eind 19e eeuw tot heden van anonieme en bekende fotografen. Deze tentoonstelling is nog te zien tot 22 oktober 2023.

Lees hier meer over de tentoonstelling Vrouwen aan het front. Nog te zien t/m 26 november 2023.

Meer over Lee Miller:

Lee Miller was niet alleen oorlogsfotograaf. Ze startte als model voor commerciële modefotografie (o.a. voor Vogue) en  ontwikkelde zichzelf tot modefotograaf. Ook in de kunstwereld is ze actief als fotograaf en model. Samen met Man Ray behoorden ze tot de bekende groep van surrealistische fotografen.

Bekijk  een lezing met veel beeldmateriaal van Antony Penrose over zijn moeder, Lee Miller.
A. Penrose is tevens haar biograaf en mededirecteur van The Lee Miller Archives.

Antony Penrose: Surrealist Lee Miller – YouTube

En lees een interview over Lee Miller (de documentaire is helaas niet meer te zien)   Lee Miller – De bevrijding van een fotograaf – 2Doc.nl